День: 21 февраля 2024

1. Ի՞նչ կառուցվածք ունեն տափակ որդերը

Նրանք ունեն օրգան համակարգ: Արտաքինից պատված է մաշկամկանային պարկից, իսկ մաշկամկանային պարկի տակ կան մկանային շերտեր:

1. Ի՞նչ կառուցվածք ունեն կլոր որդերը

Նրանց մարմնի լայնակի կտրվածքում կլոր է:

1. Ո՞ր օրգանիզմներին են անվանում մակաբույծներ

Որոնք ապրում են ուրիշ օրգանիզմների հաշվին:

1. Ինչպե՞ս է ասկարիդը բազմանում մարդու օրգանիզմում

Էգը դնում է ձվեր, որոնք կղանքի հետ դուրս են գալիս: Այդպես վատ լվացված մրգերի կամ կեղտոտ ձեռքերի միջով, կարող են ձվերը գան մարդու մարմին, իսկ հետո դառնան թրթուռ:

1. Նախադասությունների միտքն արտահայտի՛ր այլ կերպ՝ ընդգծված բառերը փոխարինելով ուրիշներով:

Թանգարանում  սրահներից յուրաքանչյուրում ցուցադրվող վաթսուն առարկա կա:

Թանգարանում  սրահներում վաթսունական ցուցադրվող առարկա կա:

Դպրոցի բոլոր դասարաններում տասնհինգական սեղան է դրված:

Դպրոցի յուրաքանչյուր դասարանում տասնհինգ-տասնհինգ սեղան է դրված:

Ամեն մի երամում տասնհինգ կռունկ է:

Ամեն  երամում տասնհինգական կռունկ է:

Այդտեղ յուրաքանչյուր գետ երեք վտակ ունի:

Այդտեղ ամեն գետ երեքական վտակ ունի:

Շենքերի նկուղները երկուական ելք ունեն՝ հիմնական և վթարային:

Շենքերի ամեն նկուղ երկու ելք ունի՝ հիմնական և վթարային:

Տղաներին հազարական դրամով պարգևատրեցին:

Տղաներին հազար-հազար դրամով պարգևատրեցին:

2. Սխալները գտի ՛ր և ճշտի՛ր:

ա) Օրվա մեջ քսան սիգարետներ  ծխողն ամեն տարի ավելի քան հարյուր

տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմետր թուղթ ծուխ ու մոխիր է դարձնում:

Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջեր ունեցող մի գիրք հրատարակելու համար:

Օրվա մեջ քսան սիգարետ ծխողն ամեն տարի ավելի քան հարյուր

տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմետր թուղթ ծուխ ու մոխիր է դարձնում:

Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջ ունեցող մի գիրք հրատարակելու համար:

բ) Մի անգամ տասնվեց տղա բաժանվեցին երկու խմբի:

Իրար ետևից յութանասունհինգ բառեր թելադրվեց:

Այդ բժիշկի երեսունհինգ վիրահատությունն էլ հաջող են անցել:

Հիսունչորս հոյակապ նկարներով այդ գիրքը շատ հին էր:

Հավաքվածներից ամեն մեկը երեքական լեզու գիտեր:

Ջութակահարներից ամեն մեկը հինգական մեղեդի նվագեց:

Սենյակներում սեղանները շարված էին երեքական-երեքական:

---

Մի անգամ տասնվեց տղա բաժանվեցին երկու խմբի:

Իրար ետևից յութանասունհինգ բառ թելադրվեց:

Այդ բժիշկի երեսունհինգ վիրահատություններն էլ հաջող են անցել:

Հիսունչորս հոյակապ նկարով այդ գիրքը շատ հին էր:

Հավաքվածներից ամեն մեկը երեքական լեզու գիտեր:

Ջութակահարներից ամեն մեկը հինգական մեղեդի նվագեց:

Սենյակներում սեղանները շարված էին երեք-երեք:

Прочитайте, укажите обращения и объясните расстановку знаков препинания.

1) Пётр Андреич, Максимыч отведёт вас на вашу квартиру. 2) Сын мой Пётр! Письмо твоё мы получили 15 сего месяца.3) Высоко над семьёю гор, Кавказ, твой царственный шатёр сияет. 4) Здравствуй, племя младое, незнакомое! 5) Ты не узнал меня, Прохоров? 6) Как недогадлива ты, няня! 7) Поезжайте ты, Трубецкой, и ты, Басманов. 8) Опять я ваш, о юные друзья! 9) О поле, поле! Кто тебя усеял мёртвыми костями? 10) Девицы, красавицы, душеньки, подруженьки, разыграйтесь, девицы, разгуляйтесь, милые! (Из произведений А. С. П у ш к и н а.)

Мы ставим знаки препинания до и после слово, к которому мы обращаемся. Например; Высоко над семьёю гор, Кавказ, твой царственный шатёр сияет. Мы обращаемся к слову <<Кавказ>>, поэтому ставим знаки препинания до и после этого слова.

Կարդա՛ Թումանյանի ,, Իմ ընկեր Նեսոն,, պատմվածքը: 

1. Առանձնացրու կարևոր միտք արտահայտող հատվածները: 

Առաջին անգամն էր, որ մեզ ջոկում էին իրարից և ջոկում էին ուսումնարանն ու վարժապետը, առաջին անգամն էր, որ մենք գլխի էինք ընկնում, թե մինս ունևոր ենք, մյուսս աղքատ։ Դեռ էսօր էլ ականջումս է Նեսոյի լացի ձենը, որ իրենց դռանը թավալ գալով գոռում էր, թե՝ ես էլ եմ ուզում ուսումնարան գնամ։ Եվ դեռ ականջումս է նրա հոր ձենը, որ կանչում էր. «Կա ո՜չ, կա ո՜չ, ա՛յ ոչ ու փուչ, որտեղի՞ց տամ․․․ Երեք մանեթ ունենամ՝ կտանեմ, հացի կտամ, կբերեմ կուտեք, հրես մնացել եք սոված նստած․ կա ո՛չ․․․»

Դուրս եկա, գնացի մոտեցա։ Չեմ հիշում ինչպես բարևեցինք, միայն էն է միտս մնացել, որ նրանք էլ առաջվա նման մտերիմ ու համարձակ չէին ինձ հետ։ Ամենից առաջ ուշադրություն դարձրին իմ շորերի վրա։ Նեսոն մինչև անգամ իմ աշակերտական կարճ բլուզն ակնարկելով մի սրախոսություն արավ, մյուսներին դառնալով՝ ասավ․ «Կասենաս՝ պոչատ կաչաղակ ըլի․․․»։ Նրանք ծիծաղեցին։ Ես վշտացա, բայց բան չասացի։ Ապա թե Նեսոն ձեռքը քսեց իմ շորերին, նրան հետևեցին մյուսները ու զարմանք հայտնեցին, թե ինչ փափուկ են։ Էդ օրը առաջին անգամն էր, որ ես էլ ուշք դարձրի նրանց շորերի վրա ու նկատեցի, թե ինչքան էին կեղտոտ ու պատռտված։ Եվ առհասարակ մեր ամբողջ գյուղը թվաց աղքատ ու կեղտոտ։

2. Պատմվածքում կա՞ հարուստների և աղքատների հարաբերություն կամ տարբերություն: 

Այո կա: Օրինակ՝ վարժապետը չէր թողնում սովորող երեխաներին խաղալ դուրս մնացած երեխաների հետ:

3. Ներկայացրո՛ւ քո մտորումները պատմվածքի վերաբերյալ: 

Ես գնալով տխրում էի այս տեքստը կարդալիս, որովհետև տեսնում էի ինչպես են երկու ընկերներ հեռվանում, իսկ դա ինձ համար ամենացավելի բաներից է, որը կարող է տեղի ունենալ մարդու հետ:

Տղայ մը օր մը կը զայրանայ իր ծերացած հօրմէն, զայն կ՚առնէ ուսին, կը
տանի անտառ մը, հոն կը ձգէ ու տուն կը դառնայ։
Տարիներ ետք կ’ամուսնանայ, որդի մը կ՚ունենայ, կը խնամէ ու կը մեծցնէ
զայն։ Սակայն, այս տղան ալ հօրը պէս երախտամոռ* կ՚ըլլայ։
Օր մըն ալ, երբ ասոր ալ սիրտը կը նեղուի, կ՚առնէ հայրը ուսին ու սարն ի
վեր կը բարձրանայ։
—Տղա՛ս, զիս հոս ձգէ ու ե՛տ գնա,— կ՚ըսէ հայրը։
—Իսկ ինչո՞ւ ճիշդ հոս,— կը հարցնէ տղան։
—Ես հայրս մինչեւ այս ծառն եմ բերած,— կը պատասխանէ հայրը հոգոց
հանելով։
Կազմող եւ մշակող՝ Արմէն Սարգիսեան
Արեւելահայերէնէ արեւմտահայերէնի վերածեց՝ Արթուր Անդրանիկեան

Փոխադրություն

Մի օր մի տղա զայրանում է իր ծերացած հոր վրա, նրան առնում է ուսին, տանում է մի անտառ, այնտեղ է ձգում և տուն է վերադառնում: Տարիներ հետո ամուսնանում է, մի որդի է ունենում, խնամում է և մեծացնում է նրան: Սակայն, այս տղան էլ է հոր պես երախտամոռ է լինում: Մի օր, երբ նրա սիրտը նեղվում է, դնում է հորը ուսին ու սար բարձրանում:

-Տղաս, այստեղ գցիր ինձ ու ետ գնա,-ասում է հայրը:
-Իսկ ինչո՞ւ հենց այստեղ, — հարցնում է տղան։
-Ես իմ հորը այս ծառին մոտ եմ բերել,-պատասխանում է հայրը հոգոց հանելով:

Դասարանական առաջադրանքներ՝  222-ա,գ; 223; 225-ա,գ,ե; 226-ա,գ,ե; 227-ա,գ,ե;

222. Գրե՛ք միանդամի աստիճանի տեսքով.
     ա) a⁵ b⁵=(ab)⁵
     գ) 9a² c⁶=(3ac³)²
     
223. Քանի՞ անգամ կմեծանա քառակուսու մակերեսը, եթե նրա կողմը մեծացնենք
     6 անգամ:
     6×6=36
     Պատ.՝ 36 անգամ:

225. Բացե՛ք փակագծերը և գրե՛ք բազմանդամի կատարյալ տեսքով.
     ա) a(b + c)=ab+ac
     գ) 3!(5x − 7)=30x-42
     ե) 2³ x(5x ² − 11)=40x³-88x

226. Արտահայտությունը գրե՛ք բազմանդամի կատարյալ տեսքով.
     ա) 4xxy − 5y x ² + 7x ² y − xyx=4x²y − 5y x ² + 7x ² y − x²y=
     4x²y − 5y x ²=-1x²y
     7x ² y − x²y=6x²y
     -1x²y+6x²y=5x²y
     գ) a + ​(b − ​(b − a))=a+(b-b+a)=a+a=2a
     ե) 12ab(a² + b) − 3a² b(4a + 2b)= 12a³b + 12ab² — 12a³b + 6a²b² =12ab² — 6a²b²
     
227. Գրե՛ք միանդամի և բազմանդամի արտադրյալի տեսքով.
     ա) 25a² + 31ab=a(25+31b)
     գ) 19x y ³ + 5x ² y − 4xy y ²=xy(19y²+5x-4y)
     ե) 28x ³ b² + 14b⁵ x − 12x ² b³=xb(28x²b+15b⁴-12xb²)